Fréderique Petit: De teloorgang van de democratie (?)

Hoe kunnen we democratie begrijpen, beschermen en misschien zelfs herdefiniëren in een tijd waarin haar fundamenten onder druk staan? In deze lezing onderzoeken we de teloorgang van democratie vanuit een filosofisch perspectief. In de klassieke oudheid hielden filosofen zich al bezig met het verschijnsel van de democratie. Hun gedachten over de democratie zijn bij nadere bestudering verrassend modern en geven een antwoord op de huidige ontwikkelingen van de democratie in onze tijd.  

Voor het eerste gedeelte gebruiken we de zogeheten SPA-analyse, ontwikkeld door Fréderique, als leidraad, waarbij we drie grootheden uit de klassieke filosofie aan het woord laten: Socrates, Plato en Aristoteles.
De SPA-analyse:
    1. Socrates: de vragensteller
We beginnen met Socrates, die ons leert dat het stellen van vragen de sleutel is tot inzicht. 
    2. Plato: denken over de ‘idee’ van democratie
Plato neemt ons vervolgens mee in zijn wereld van de ideeën. 
    3. Aristoteles: de praktijk van democratie
Bij Aristoteles gaan we terug naar de praktijk. Hij keek niet alleen naar de theorie, maar onderzocht ook hoe samenlevingen daadwerkelijk functioneerden. 

In het tweede deel bekijken we de vraag hoe we als individu en samenleving omgaan met de kwetsbaarheid of zelfs teloorgang van democratie. Hier hanteren we de SEC-reactiemogelijkheden, gebaseerd op drie filosofische stromingen:
    1. Stoïcijns (Stoa): Het accepteren van wat buiten onze controle ligt, terwijl we ons richten op wat we wél kunnen beïnvloeden.
    2. Epicurisch: Het zoeken naar vreugde en zingeving binnen kleine, hechte gemeenschappen, zelfs wanneer grotere structuren wankelen.
    3. Cynisch: Het blootleggen van hypocrisie en het stellen van radicaal eerlijke vragen over de machtsstructuren van democratie.

De lezing is interactief in karakter en sluit sowieso af met een (informeel) interactief gedeelte, waarin deelnemers de kans krijgen om vragen te stellen en hun eigen perspectieven te delen. Samen verkennen we niet alleen de uitdagingen, maar ook de mogelijkheden die voor ons liggen gesteund door het gedachtegoed van Oude Grieken en een enkele Romein. 

Fréderique Petit heeft aan de University of St. Andrews (Schotland) Filosofie en Internationale Betrekkingen gestudeerd. Daarna is ze een aantal jaren actief geweest als onderzoeker op het gebied van terrorismebestrijding waarna ze in Nijmegen Psychologie is gaan studeren. Als cognitiefilosoof, -politicoloog en -psycholoog met specialisatie in neurowetenschappen houdt ze ervan om iedere dag te filosoferen en over allerhande onderwerpen te spreken. Ze geeft onder andere colleges, workshops en studiedagen waar ze filosofie met neuropsychologische inzichten combineert en op praktische wijze toepasbaar maakt voor gelegenheden in het professionele en persoonlijke leven.

27 september 2025 19.30 tot ong 21.30
Wielercafé Parijs is nog ver
Spinbaan 21c
7005 AD Doetinchem